Tijdens verkiezingen lijkt het soms alsof er overal en altijd politieke kandidaten spreken over alle onderwerpen waar je om geeft. Maar hoe weten politici en andere invloedrijke personen eigenlijk welke mededelingen je wilt zien en horen, en zelfs wanneer en waar?

De smartphone in je hand lijkt soms wel op een glazen bol... Maar net zoals een sluwe helderziende aanwijzingen over jou gebruikt om je te vertellen wat je wilt horen, kunnen politieke partijen jouw persoonlijke gegevens gebruiken om je doelgerichte berichten te tonen die jou waarschijnlijk het meest zullen overtuigen.

Tegenwoordig experimenteren bedrijven met AI-tools om het verspreiden van hun boodschap en doelgerichte campagnes nog effectiever, overtuigender en hardnekkiger te maken, voor zowel de kandidaten die je aanspreken als voor degenen die je niet aanspreken.

In deze Data Detox-gids kijken we hoe technologie, en met name AI-gestuurde tools, in en rondom verkiezingen worden gebruikt (misschien zelfs zonder dat je het in de gaten hebt). We geven je ook tips om je te helpen de overtuigingstechnieken van AI-gestuurde politieke campagnes te herkennen. Laten we een kijkje achter de schermen nemen!

Wie heeft de macht om te beïnvloeden?

We krijgen constant directe en indirecte berichten, duwtjes en hints die onze meningen, gedragingen en acties kunnen veranderen. Invloed kan op veel manieren en met verschillende middelen worden uitgeoefend. Het is niet per se slecht, maar het is belangrijk om je ervan bewust te zijn.

Tip: Leer de influencers kennen. Hoewel de titel 'influencer' meestal verwijst naar persoonlijkheden met een groot aantal volgers op sociale media (bijvoorbeeld op Instagram, TikTok en YouTube), hebben ook vele anderen de macht om invloed uit te oefenen.

Influencers kunnen ook publieke figuren, zoals beroemdheden en nieuwslezers zijn. Hun invloed kan zichtbaar en voelbaar zijn door hun woordkeuze, kleding en beeldmateriaal, en door de verhalen die ze prioriteit geven en waaraan ze aandacht besteden.

Beïnvloeding gebeurt niet alleen via sociale media-apps zoals Instagram en TikTok, maar ook via de weergave van topresultaten op zoekmachines zoals Google, aanbevelingssystemen die de nieuwste video of post promoten, en de selectie van nieuwskoppen in de media. Invloedrijke berichten kunnen ook worden gedeeld via chatapps zoals Whatsapp.

Een politicus is ook een type 'influencer' die veel invloed kan hebben, zelfs als die zich slechts kandidaat stelt. Politieke campagnes investeren grote bedragen om potentiële kiezers te bereiken, zoveel zelfs dat er een hele industrie bestaat die hen helpt specifieke groepen te identificeren en te bereiken.

Wist je dat? Er zijn meer dan 500 bedrijven (en) die actief zijn op het gebied van technologiegedreven politieke beïnvloeding. Dit betekent dat ze hun diensten verkopen aan politici en politieke campagnes, met de claim dat ze kunnen helpen je mening en stem te beïnvloeden.

Bedrijven die actief zijn op het gebied van politieke beïnvloeding experimenteren momenteel op grote schaal met AI om te kijken hoe ze de traditionele beïnvloedingsmethoden nóg goedkoper, sneller, overtuigender en meer geautomatiseerd kunnen maken.

Dit maakt dit werk nog onduidelijker, minder transparant en moeilijker te reguleren. De zaken gaan goed en de financiële beloningen zijn enorm.

AI gebruiken om de aandacht van mensen te trekken

Het zal je misschien niet verbazen dat dezelfde technieken die worden gebruikt om producten aan je te verkopen, ook gebruikt worden om jouw stem te krijgen. Maar je zult misschien wel verbaasd zijn over hoeveel digitale methoden daarvoor worden gebruikt, omdat ze zo moeilijk te herkennen zijn.

Wist je dat? Door automatisch data van potentiële kiezers te analyseren, kunnen er op enorm grote schaal groepen persoonlijkheidstypen ontstaan. Mensen worden gecategoriseerd en getarget op basis van patronen zoals gemeenschappelijke psychologische eigenschappen, demografie, communicatiegedrag, interesses, gedownloade apps, bezochte websites, gedane aankopen, enzovoort.

Informatie kan worden verzameld uit de termen die je in een zoekmachine zoals Google of Bing invoert. Met tools zoals ChatGPT kunnen nog geavanceerdere en gedetailleerdere zoektermen meer inzicht geven in wie je bent en waar je om geeft.

Bedrijven die zich richten op het uitoefenen van politieke invloed, ontwikkelen nieuwe technieken om kiezers te beïnvloeden, geld in te zamelen en mensen naar de stembus te krijgen. En nu valt er dankzij AI nog veel meer te optimaliseren.

Tip: Lees hoe AI kan worden ingezet voor politieke overtuigingskracht. De beïnvloedingsindustrie kent talloze AI-gestuurde overredingstools die in de loop der tijd steeds effectiever en talrijker worden en miljoenen mensen bereiken. Door jezelf bloot te stellen aan en vertrouwd te maken met een aantal van deze methoden, kun je beter begrijpen hoe de beïnvloedingsindustrie dit werk op zeer grote schaal doet.

De methoden van politieke beïnvloeding veranderen en groeien naarmate de technologie vordert. Hier zijn slechts enkele van de methoden die je kunt onderzoeken (klik of tik op de onderstaande kaarten voor meer informatie):

Wat vind jij van politici die AI gebruiken om hun werk te doen en om kiezers te bereiken? Welke informatie of labels zou je willen krijgen om te bepalen wat echt is en wat het werk is van AI?

Overtuigende optredens

Dat politieke kandidaten of hun teams sociale media-platformen en AI-tools gebruiken voor hun campagnes, is niet alleen maar een futuristisch beeld. Het is al een gangbare praktijk. Ontdek enkele praktijkvoorbeelden van AI-gestuurde verkiezingsbeïnvloeding.

Klik of tik op de onderstaande kaarten om meer informatie te vinden:

Lees meer over hoe AI in de politiek wordt gebruikt: (1) “Rep. kandidaat Congres in Michigan plaatst deepfake van MLK Jr. die hem steunt”, (2) “Trump plaatst deepfake van Swift, Harris en Musk in een poging steun te verwerven”, (3) “Nep-Biden-robocall gelinkt aan bedrijven in Texas, kondigt procureur-generaal van New Hampshire aan”, (4) “De 'overwinningstoespraak' van Imran Khan vanuit de gevangenis toont het gevaar en de belofte van AI”, (5) “Dansen, katten en de Hunger Games. Indonesische presidentskandidaten tillen campagnes op sociale media naar 'geheel nieuw niveau'”. (en)

Dit zijn slechts enkele voorbeelden van hoe AI wereldwijd vormgeeft aan politieke invloed. Heeft jouw lokale politicus AI gebruikt in hun campagne?

Neem een kijkje achter de schermen

Zoals je weet is de content die door generatieve AI is gemaakt niet echt, ook al klinkt het en ziet het er nog zo realistisch uit. Als je iets online of in je feed ziet dat er schokkend, vreemd of opvallend ongewoon uitziet, is het mogelijk dat er generatieve AI-tools zijn gebruikt om het te creëren of te manipuleren, zelfs als het met het blote oog moeilijk te zien is.

Tip: Verificatie zoeken. Online afbeeldingen, video's en teksten die intense emoties zoals angst, walging, ontzag, woede en bezorgdheid oproepen, hebben de grootste kans om viraal te gaan (en). Deze zeer emotionele content is ook een effectieve manier om clicks te genereren en desinformatie te verspreiden. AI-tools kunnen helpen om de viraliteit van content te vergroten. Let op je eigen reacties en zie deze gevoelens als een teken dat je meer tijd nodig hebt om te controleren of wat je ziet of leest wel klopt.

Als je bijvoorbeeld een video ziet van een politieke kandidaat die iets doet of zegt waardoor bij jou de alarmbellen afgaan, doe dan wat extra onderzoek om te zien of de video authentiek is, of dat deze al ontkracht is omdat het om AI-gegenereerde desinformatie gaat.

Je kunt vertrouwen op wereldwijde instanties, zoals het International Fact-Checking Network, om erachter te komen welke bronnen extra zorgvuldige controle doen op de informatie die zij publiceren. Zoek op de Signatories page naar jouw land om te zien welke bronnen op de lijst staan. Snopes.com and PolitiFact.com zijn twee waardevolle bronnen voor lezers in de Verenigde Staten.

Vond je deze gids nuttig? Deel het dan vóór de volgende verkiezingen met iemand die je kent.

Geschreven door Safa Ghnaim de zomer van 2024. Met dank aan Christy Lange en Louise Hisayasu voor hun bewerkingen, opmerkingen en herzieningen.

Deze gids is ontwikkeld door Tactical Tech in samenwerking met het Goethe Institut Brazilië.